Στην κεντρική Πίνδο, ανάμεσα στον Άραχθο και τον Ασπροπόταμο, βρίσκονται τα Τζουμέρκα ή Αθαμανικά όρη, το φυσικό σύνορο μεταξύ Ηπείρου και Θεσσαλίας που καταλαμβάνει τμήμα των νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων. Όσο για την ονομασία τους, φέρεται να είναι βλάχικης προελεύσεως, καθώς «τζουμ» στα βλάχικα, σημαίνει απότομη κορυφή.
Η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Κακαρδίτσα με υψόμετρο 2.429 μέτρα και η επόμενη ψηλότερη είναι το Καταφύδι με υψόμετρο 2.393 μέτρα, ενώ σημαντικά χωριά τους είναι οι Καλαρρύτες, οι Μελισσουργοί, η Πράμαντα, η Άγναντα, η Αθαμανία, το Βουργαρέλι και το Γαρδίκι Τρικάλων και δεκάδες ακόμη παραδοσιακοί οικισμοί, περιτριγυρισμένοι από χαράδρες, φαράγγια και επιβλητικά βουνά.
Μια περιήγηση στους οικισμούς, στα πλούσια δάση και στα παραποτάμια οικοσυστήματα θα σας δώσει τη δυνατότητα να απολαύσετε το καταπληκτικό τοπίο, αλλά να έχετε υπόψη σας ότι το οδικό δίκτυο δε θα σας διευκολύνει και πολύ, καθώς οι δρόμοι είναι επικίνδυνοι και στενοί και χαράδρες εκατοντάδων μέτρων βρίσκονται σε απόσταση… αναπνοής.
Τα Τζουμέρκα συνδέουν τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία με την Ήπειρο και έχουν ως δυτικό τους σύνορο τον Άραχθο, που στο παρελθόν αποτελούσε φυσικό όριο μεταξύ ελεύθερης Ελλάδας και οθωμανικού κράτους.
Τα 47 γραφικά χωριά και οι παραδοσιακοί οικισμοί τους –πολλά από τα οποία βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 2000 μέτρων- έχουν κοινό πολιτιστικό και ιστορικό παρελθόν. Χτίστηκαν μεταξύ 14ου και 15ου αιώνα, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην νεότερη ελληνική ιστορία, καθώς συνέβαλαν ενεργά, τόσο στον επαναστατικό αγώνα του 1821, όσο και στην αντίσταση κατά των Γερμανών κατακτητών.
Σημαντικότερα χωριά είναι η Πράμαντα, το Συρράκο και οι Καλαρρύτες. Η Πράμαντα είναι το μεγαλύτερο από τα χωριά της περιοχής και εκεί όπου θα συναντήσετε τη σημαντικότερη τουριστική ανάπτυξη.
Τα Τζουμερκοχώρια δεν είναι από τις περιοχές που έχει αλλοιώσει ο υπέρμετρος τουρισμός. Εντούτοις θα βρείτε εκεί οργανωμένους ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια, αλλά και εστιατόρια και γραφικές ταβέρνες με παραδοσιακές ηπειρώτικες γεύσεις.
Το φυσικό τοπίο
Η ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων είναι γεμάτη δάση, ενώ ιδιαίτερα πλούσια είναι η χλωρίδα και η πανίδα της. Εκεί βρίσκεται και ο ποταμός Άραχθος, καθώς και ο παραπόταμός του, ο Καλαρύτικος. Από τα Αθαμανικά Όρη πηγάζουν επίσης αρκετοί παραπόταμοι του Αχελώου και του Άραχθου.
Κατά την περιήγησή σας στα Τζουμέρκα θα συναντήσετε πολλά πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια ιδιαίτερης καλλιτεχνικής και αισθητικής αξίας, τα περισσότερα από τα οποία διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, με το περίφημο γεφύρι της Πλάκας, να αποτελεί το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων. Γεφυρώνει τον Άραχθο ποταμό και βρίσκεται στα όρια Άρτας – Ιωαννίνων του συνοικισμού Πλάκας-Ραφταναίων, φτάνοντας τα 40 μέτρα μήκος και 18 με 20 μέτρα ύψος.
Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε επίσης την κόκκινη εκκλησιά έξω από το χωριό Bουργαρέλι, ένα κορυφαίο βυζαντινό μνημείο, το λαογραφικό μουσείο του Παντελή Kαράλη στην Kυψέλη, το σπήλαιο Aνεμότρυπα λίγο έξω από την Πράμαντα και τη Mονή Kηπίνας στο δρόμο για τους Kαλαρρύτες.
Πώς θα πάτε
Από τη Θεσσαλονίκη, η απόσταση που θα πρέπει να διανύσετε είναι 273 Χιλιόμετρα, χρησιμοποιώντας την Εγνατία Οδό, με κατεύθυνση προς την Ηγουμενίτσα μέχρι τον κόμβο Τζουμέρκα, Κατσικάς. Από εκεί κατευθυνόμαστε μέσω της επαρχιακής οδού Ιωαννίνων – Πράμαντα και Κουτσέλι – Μιχαλίτσιστον τελικό προορισμό μας.
Για να φτάσετε στα Τζουμέρκα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τον αυτοκινητόδρομο Ολυμπία Οδός (Αθηνών – Κορίνθου-Πατρών) μέχρι το Ρίο. Από το Ρίο θα περάσετε στο Αντίρριο χρησιμοποιώντας τη Γέφυρα Ρίου-Αντίρριου και στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσετε την Ιόνια Οδό μέχρι τον κόμβο της Άρτας. Από το σημείο αυτό και μετά οδηγώντας δίπλα στον ποταμό Άραχθο με κατεύθυνση τα χωριά Άγναντα, Πράμαντα, Κουτσέλι και Μιχαλίτσι, θα φτάσετε στα μαγευτικά Τζουμέρκα, Προσήλιο και Καλαρρύτες. Η απόσταση από την Αθήνα είναι περίπου 440 χιλιόμετρα.
